بررسی طرح رویکرد تربیتی
باسمه تعالی
با سلام سال تحصیلی 92-91به پایان رسیده است و در این سال طرح جدیدی در بعضی
از مدارس کل کشور اجرا شد به نام طرح رویکرد تربیتی که البته خیلی از دبیران مجری
معتقد بودند که قبلا هم از این طرح در تدریس خود استفاده می کردند.پس از اجرای یک
ساله این طرح نقد و بررسی بر آن طرح داشته ام که امیدوارم درستی یا غلط
بودن آن را دبیران دیگر نیز تأیید کنند.البته قبل از آن باید این را مطرح کنم که
هدف اصلی این طرح پرورش انسان ها یا شهروندانی است که آینده جامعه ما را می سازند
و شاید بگویید از قبل هم هدف آموزش و پرورش همین بوده است و یکی دیگر از اهداف آن
پیوند دروس با آموزه های دینی است .
همه ما می دانیم که الان در عصر انفجار اطلاعات هستیم و دانش آموزان از منابع
زیادی اطلاعات می گیرند درست بودن یا غلط بودن آن بماند وظیفه ما چیست؟آیا با
اجرای طرح رویکرد تربیتی می توان کاری کرد که دروس را جذابتر کنیم و باعث زدگی
دانش آموزان نشویم؟
نتایج و نقد و بررسی اجرای
این روش:
مزایای طرح:
1-متنوع سازی درس که درسها
از آن حالت بی روحی و خشک بودن خارج شوند.با مطرح کردن یک داستان یا یک آیه یا یک
ضرب المثل و یا نمایش یک پاور پوینت زیبا و .....که البته تا جایی که امکان دارد
در ارتباط با درس مطرح شده باشد و با هدف تربیتی.
2- ایجاد نشاط و شادابی در کلاس های درس.
3- اجرای واقعی هدف های نگرشی دروس چون باید قبول کرد که برای بیشتر ما دبیران دو
هدف مهارتی و دانستنیها مهم است و مخصوصا در درس علوم که همان طور که قبلا هم در
مقاله ای عنوان کردم میزان توجه به نقش خدا در دروس علوم ابتدایی و راهنمایی پایین
بوده است.
4 - باید قبول کرد که همه آموزشهای ما در ذهن دانش آموزان باقی نمی
ماند و همه آنها به درد آینده آنها نمی خورد ولی ما در آینده انسانی می خواهیم که
در ذهنش حک شده باشد که دروغ نگوید غیبت نکند صادق باشد به قوانین احترام بگذارد و
.... من نمی خواهم انتقاد بگیرم یا خدای ناکرده خرده ای بر کسی ولی خود بهتر اطلاع
دارید ما در دنیا جوامعی داریم که مسلمان نیستند و لی دروغ نمی گویند و....و به
قوانین کشور خود احترام می گذارند. همکاران گرامی به نظر شما ایراد کار در کجا است
و کجا باید ریشه یابی شود.
5- البته باید بگویم که قبل از آن ما خود باید این تغییرات را قبول کنیم و اگر با
چنین نگرشی به این طرح نگاه شود یک طرح آرمانی و عالی است فراتر از گفتن یک داستان
یا یک ضرب المثل .
6 – و همان طور که همه ما میدانیم در قرآن و در همه گفته های بزرگان
دینی از لحظه تولد یک انسان تا مرگ او برنامه داده شده است و چه برنامه های عالی
حال که ما برنامه عالی مثل قرآن و فرامین بزرگان داریم چرا از آن استفاده نکنیم و
حرف من این است که چگونه از این مطالب استفاده شود که دانش آموز زده نشود چون هر
انسانی پس از مدتی از نصیحت خسته می شود .این طرح چگونه طراحی شود تا
اهداف واقعی آن محقق شود و ضمنا باعث دین گریزی نشود!!!
7 – آموزش خداشناسی به روشی شیرین تا هم آموزه دینی جذاب می شود و هم
دانش آموز ارتباط دین و علم را عمیق تر می فهمد.
معایب اجرای این روش از
دیدگاه مجریان این طرح:
1-دبیران محترم عنوان
کرده اند که این روش اگر در همه دروس اجرا شود باعث خستگی دانش آموزان می شود و
البته من معتقدم که می توان هدف های تربیتی را در درسها تقسیم کرد تا حرف ها تکرای
نشود و مثلا وقتی گفتیم طرح داستان یا آیه یا پیام تربیتی در ارتباط با درس شاید
این خود از خستگی اجرای این طرح جلوگیری کند.
2 – گروهی از دبیران مطرح می کنند که اگر در همه درسها آیات قرآن یا
حدیث استفاده شود پس تکلیف دروس دینی و قرآن و پرورشی چیست؟
3- گروهی از دبیران درخواست کرده اند که قبل از اجرای هر طرحی ابتدا نظر سنجی شود
و در طراحی کتاب از آنها نیز نظر بخواهند نه اینکه اول طرح عنوان شود بعد آموزش!!!
4 – مثل همیشه دبیران از کمبود وقت اجرای این طرح صحبت کرده اند و بیان
می کنند که با حجم زیاد کتاب چگونه چنین طرحی را هم اجرا کنند.
5 – دبیران بیان می کنند بر فرض که یکی از هدف های این طرح پرورش
شهروندی عالی است آیا جامعه ای که کودک در آن رشد می کند اجازه اجرایی شدن این طرح
را می دهد؟که البته به نظر من از هر جایی شروع کنیم دیر نیست.شاید دیر جواب بگیریم
ولی نمی توان دست روی دست هم گذاشت.
6- ضمنا در کارمایه داستانها و مطالبی را گنجانده که من وقتی بررسی کردم دیدم مطرح
کردن ای داستانها برای یک پیام تربیتی کمی قضیه را پیچیده تر می کند مثلا در درس
اینه درس را بر اساس رویکرد تربیتی طوری دنبال کرده است تا به غیبت نکنیم رسیده
است که کمی برای بچه راهنمایی مشکل است آیا راه آسانتر و عملی تری نمی توان یافت؟
چند پیشنهاد:
1-بهترین زمان برای
آموزش و تربیت یک انسان برای آینده دوران ابتدایی و راهنمایی است چون انسان در
بزرگسالی کمتر قابل تغییر است. وبهتر است بیشتر برنامه ها و آموزشها در این دوران
باشد همین طرح اجرای پلیس مدارس که طرح بسیار عالی است ما میتوانیم ازاین دسته طرح
ها در این رویکرد بگنجانیم
2 – حفاظت محیط زیست یکی از هدف های رویکرد تربیتی باید باشد اگر از
مدرسه بچه آموخت که محیط مدرسه را پاکیزه نگاه دارد آنوقت برای محیط زیست دیگر
مشکلی نداریم.
3-طرح شورای مدرسه را در نظر بگیرید وقتی ما به آن زیبایی کار
گروهی – شرکت در امور مدرسه و کشور را آموزش می دهیم پس می توانیم با
طراحی روشهایی رویکرد تربیتی را به زیبایی آموزش دهیم تا دانش آموز را نه از آموزه
های دینی دلسرد کنیم ونه نتیجه برعکس بگیریم و این وظیفه مهمی است که بر دوش
طراحان این رویکرد است.
4 – ببینیم ما اصلا از این طرح چه می خواهیم اگر تدریس آیات قرآن است که
خدا را شکر چندین سال است اجرا می شود ولی ببینیم ما در تدریس خود درس قرآن ایرادی
نداریم آیا فقط هدف حفظ آیه به صورت عربی مهم است یا نه ما بیاییم در درس قرآن
آیات و سوره هایی را بگنجانیم که هدف تربیتی در این دوره داشته باشد.
5 – یک راهی که پیشنهاد میکنم این است که بیاییم موارد تربیتی را دسته
بندی کنیم و در درسهای مختلف بگنجانیم و از تکرار آنها در همه دروس جلوگیری کنیم
ببینیم مثلا درهر درسی چه هدفی را می توان گنجاند.
6- از همه دبیران بخواهیم نظرات و تجارب خود را ارسال کنند.
در پایان باید بگویم هر طرحی تا شکل کاملی بگیرد زمان می برد این طرح در کل زیبا
است کاری کنیم تا از بیراهه رفتن آن در سالهای بعد جلوگیری شود.